Na to wydarzenie czekał nie tylko Karpacz. Ponad 5 tysięcy uczestników z 59 krajów, z Europy, Azji Centralnej i USA – przedstawicieli kręgów gospodarczych, politycznych oraz biznesu i kultury, spotkało się w dniach 6-8 września 2022 r. na zorganizowanej przez Instytut Studiów Wschodnich XXXI edycji Forum Ekonomicznego, by wziąć udział w 400 debatach na kluczowe dla Europy tematy.
Tegoroczna merytoryka Forum Ekonomicznego wybrzmiewała pod hasłem „Europa w obliczu nowych wyzwań”. Przewodniczący Rady Programowej Forum, Zygmunt Berdychowski zaznaczył, że hasło definiuje zarówno gospodarcze i społeczne skutki pandemii Covid-19, jak i wpływ wojny toczącej się tuż za wschodnią granicą Unii Europejskiej na losy całego kontynentu. W Karpaczu dyskutowały osoby, które decydują o przyszłości gospodarki Europy Środkowo-Wschodniej. Istotny głos w debatach zabrali m.in. Premier Polski Mateusz Morawiecki, Premier Czech Petr Fiala, Przewodnicząca Sejmu Republiki Litewskiej Viktorija Čmilytė-Nielsen, Minister Rolnictwa Ukrainy Mykola Solskyi, Minister Infrastruktury Ukrainy Oleksandr Kubrakov, Minister Nauki i Rozwoju Technologicznego Czarnogóry Bilijana Scepanovic, była Prezydent Chorwacji Kolinda Grabar-Kitarovic, Wiceprzewodnicząca Sejmu Republiki Łotewskiej Dagmāra Beitnere-Le Galla, były Premier Słowenii Janez Jansa, były Minister Obrony Narodowej Wielkiej Brytanii Michael Fallon, Przewodniczący Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego Thomas Bach, były premier oraz obecny prezes partii Prawo i Sprawiedliwość Jarosław Kaczyński, Komisarz ds. Rolnictwa KE Janusz Wojciechowski, Wiceprezes Austriackiego Banku Narodowego Barbara Kolm, wiceprezes TikToka Theo Bertram, Mer Lwowa Andrij Sadowy, Główny Ekonomista NASA Alexander MacDonald, Rektor New York University Andrew Hamilton, a także wiceprezes GE Hitachi Nuclear Energy Jon Ball.
Kierunki dla europejskiej polityki gospodarczej
Ważną inauguracyjną częścią wydarzenia, kształtującą kierunki debat był doroczny piąty już raport Szkoły Głównej Handlowej i Forum Ekonomicznego – jedna z najbardziej obszernych publikacji na temat aktualnej sytuacji gospodarczej w Polsce i regionie Europy Środkowo-Wschodniej. Zadaniem twórców raportu było wyznaczenie trendów oraz określenie wyzwań stojących przed Europą w obecnym i przyszłym roku. Raport ma ułatwić przedstawicielom administracji rządowej i samorządowej, a także liderom biznesu efektywne podejmowanie decyzji w czasach niezwykle trudnych – w ogromnych zawirowaniach spowodowanych pandemią, kryzysach w wyniku wojny w Ukrainie, rosnącą inflacją, ograniczeniem dostępu do surowców oraz pogarszającymi się nastrojami społecznymi. W raporcie znalazły się także istotne analizy kluczowych obszarów, jak rynek mieszkaniowy, rynek energetyczny i elektromobilność.
Pośród licznych paneli dyskusyjnych, na których szukano odpowiedzi na pytanie dokąd zmierza europejska gospodarka znalazły się takie ciekawe tematy jak: „Perspektywa makro – jak inflacja wpłynie na gospodarkę”, „Nowy Ład na Starym Kontynencie – gospodarka europejska u progu XXI wieku”, „Quo vadis gospodarko 2023”, „Wyzwania komunikacyjne w Europie”, „Przyszłość zaczyna się dziś: kształtując post-pandemiczny ład”, „Energia dla cyfrowego świata”, „Europejski eksport i import – wyzwania 2022 roku”, „Na przekór geopolityce – Europa Środkowa w poszukiwaniu swojej przyszłości”, „OZE, węgiel, atom – bezpieczeństwo energetyczne a troska o środowisko”. To tylko ułamek ważnych w kontekście kierowania gospodarką kierunków dyskusji, które tworzyły bogatą merytorykę Forum Ekonomicznego.
Konsekwencje wojny w Ukrainie i wyzwania dla Europy
Wyzwania, z którymi nie tylko polska gospodarka musi się obecnie mierzyć, mają bezpośredni lub pośredni związek z wojną toczącą się u progu Unii Europejskiej. Wojna sprawia, że cały świat stoi przed nowymi wyzwaniami. Szczególnie Polska jako państwo przyfrontowe, przyjmujące nieporównywalną z żadnym krajem liczbę uchodźców, udzielające pomocy wojskowej, finansowej i humanitarnej. Dlatego w programie trzydniowego wydarzenia w Karpaczu szczególne miejsce zajęło Forum Ukraińskie. Dyskutanci pochylali się nad trudnymi zagadnieniami, jak powinna wyglądać odpowiedź na wyzwania związane z walką o nowy porządek świata, jak powinna wyglądać współpraca państw, jakie będą polityczne, społeczne i ekonomiczne skutki wojny i wreszcie jaka przyszłość czeka Europę?
Istotną debatą na Forum była sesja plenarna „Europa w obliczu wojny i jej konsekwencje”, podczas której uczestnicy dyskutowali o dalszych krokach państw europejskich, które muszą wypracować własną strategię wobec nowych wyzwań i jaki wpływ będzie ona miała np. na handel i współpracę gospodarczą czy na system bezpieczeństwa w Europie. Do szczególnych wystąpień należała również debata z udziałem Premiera Polski Mateusza Morawieckiego oraz Premiera Czech Petra Fiali, w której podkreślona została rola obu krajów w kontekście wielowymiarowej pomocy Ukrainie, a szczególnie pomocy militarnej – dostaw sprzętu oraz wsparcia politycznego. Premier Mateusz Morawiecki podkreślił jak ważna jest współpraca chociażby w kontekście wspólnego skutecznego wywierania wpływu na decyzje partnerów w Komisji Europejskiej. Podniesiona została również kwestia bezpieczeństwa energetycznego w Polsce.
Jednym z istotnych elementów po zakończeniu wojny w Ukrainie będzie także problematyka sprawiedliwości i poniesienia odpowiedzialności za zbrodnie wojenne. Czy Rosja poniesie odpowiedzialność? Na tym dyskusyjnym panelu głos zabrał deputowany do Rady Najwyższej Ukrainy Oleg Dunda, mówiąc: „Musimy myśleć o przyszłości. Żeby te zbrodnie więcej się nie powtórzyły, Rosja musi zostać ukarana. Wojna musi zakończyć się zwycięstwem Ukrainy!”.
Środowisko dla przyszłości
Na tegorocznym Forum Ekonomicznym nie zabrakło licznych debat dotyczących klimatu i ochrony środowiska. Jeden z palących problemów, który jest wyzwaniem dla polskiej gospodarki to zrównoważone zarządzanie odpadami, a szczególnie troska o skuteczne i nieoddziałujące na środowisko zarządzanie odpadami komunalnymi. Tę trudną i niezwykle ważną tematykę podjął m.in. Forbes na czele z prowadzącą panel dr Magdaleną Krukowską, dziennikarką Forbes Polska, która moderowała również inny istotny i ciekawy panel dyskusyjny pt. „Czy Polska może do 2050 r. przestać truć środowisko? Czy osiągniemy stan net zero?”. Zrównoważony rozwój to ogromne wyzwanie, jednak Unia Europejska prowadzi ambitną politykę klimatyczną. Dążenie do „zero netto” wymaga największej przebudowy całych sektorów gospodarki: budownictwa, energetyki, rolnictwa. Aby ten proces miał szansę powodzenia, konieczna jest zmiana filozofii gospodarki. Debatujący na Forum pochylili się także nad kwestią wpływu systemu kaucyjnego na polski rynek. Od 2023 roku w Polsce ma obowiązywać system kaucyjny, który spowoduje ograniczenie liczby odpadów w przestrzeni publicznej i zwiększy wskaźniki recyclingu. Rozwiązanie to wiąże się z dużymi zmianami dla sklepów oraz producentów, jak np. przebudowa placówek, inwestycja w maszyny, szkolenie pracowników. Zrównoważony rozwój w kontekście świadomości społeczeństwa w zakresie ochrony środowiska i walki ze zmianami klimatycznymi to jeden z tematów na panelu pt. „Moda na EKO – potrzeba rynku czy realna walka ze zmianami klimatu”. Obecnie konsumenci dokonują coraz bardziej świadomych zakupów, zwracając uwagę na składy produktów żywnościowych, odzieżowych i kosmetycznych. Co za tym idzie, konsumenci są kuszeni produktami z oznaczeniami „eco”, „green”, „natural”. Uczestnicy dyskusji podjęli się próby odpowiedzi na pytanie czy koncerny stosując praktykę marketingową, by poprawić swój wizerunek, stosują stopniowe przejście na zrównoważoną produkcję?
Kobieta na Forum
W Polsce zaledwie co piąta osoba na stanowisku prezesowskim jest kobietą, natomiast we Francji co druga. Niezmiennie od lat w zarządach spółek przeważają mężczyźni mimo, że statystycznie studia wyższe kończy więcej kobiet. Zarabiają one mniej niż mężczyźni nawet na takich samych stanowiskach. Temat równouprawnienia i równych szans dla kobiet gościł na jednym z paneli dyskusyjnych Forum. Zgodnie z dyrektywą Unii Europejskiej kobiety w zarządach spółek giełdowych będą musiały stanowić minimum 40 procent. O tym jak przygotować się do unijnych regulacji opowiadały prezeski i dyrektorki firm, które zbudowały doskonale funkcjonujące zespoły równościowe pod względem płci i wieku. Ważny problem został też poruszony na debacie zatytułowanej „Zwrot w stronę niezależności finansowej kobiet jako wyzwanie w czasach kryzysu”. Co piąta Polka żyje w zależności finansowej, a sytuacja kobiet jeszcze bardziej pogorszyła się w trakcie pandemii. W czasie dyskusji uczestnicy skupili się na tematyce świadomego podejścia do zarządzania własnymi finansami i wspierania Polek w budowaniu poczucia sprawczości w sferze finansów, szczególnie w czasach wzrostu cen i prognozowanego załamania gospodarczego.
Forum Ekonomiczne kulturalnie
XXXI Forum Ekonomiczne w Karpaczu obfitowało w liczne wydarzenia kulturalne, spotkania autorskie, wystawy fotografii i pokazy filmów, a także w uroczyste gale, na których wręczono specjalne nagrody. Człowiekiem Roku został Wołodymyr Zełenski, a nagrodę w jego imieniu odebrał Ambasador Ukrainy w Polsce Wasyl Zwarycz. Nagrodę Forum Ekonomicznego przyznano Premierowi Czech Petrowi Fiali, natomiast Nagrodę Specjalną Forum Ekonomicznego wręczono Thomasowi Bachowi, Przewodniczącemu Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego. Nagrodę Forum Polonijnego otrzymał arcybiskup Mieczysław Mokrzycki. Firmą Roku została Grupa Polsat Plus, zaś nagrodę SGH otrzymała doktor Irena Eris.
Głównym partnerem Forum Ekonomicznego był Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego, głównym partnerem merytorycznym była Szkoła Główna Handlowa, a partnerem technologicznym – Zenifero S.A. Głównym partnerem medialnym była Rzeczpospolita, zaś jednym z partnerów medialnych, biorących udział w Forum Ekonomicznym był Magazyn Czerwona Szpilka
Dr Iwona Walentynowicz