Nierówność reprezentacji płci w strukturach samorządów nadal pozostaje palącym problemem, wymagającym w kontekście zbliżających się wyborów samorządowych większej uwagi społeczeństwa. Mimo istotnej roli, jaką pełnią kobiety w samorządach, ich udział w kluczowych decyzjach oraz reprezentacja w organach samorządowych wymagają zdecydowanego zwiększenia.
Chcąc zrozumieć szanse kobiet w nadchodzących wyborach samorządowych, konieczne jest przyjrzenie się aktualnej sytuacji politycznej i społecznej. Ostatnie wybory parlamentarne zaskoczyły wyjątkową frekwencją kobiet, które zdobyły 29,3% miejsc w parlamencie. To zmiana świadcząca o rosnącej roli kobiet w polityce. Wzrost świadomości społeczeństwa na temat równego reprezentowania płci może przełożyć się na większe wsparcie dla kandydatek w nadchodzących wyborach samorządowych.
Pamiętajmy, że samorządowe wybory różnią się od parlamentarnych, a sytuacja kobiet może się zmienić na szczeblach lokalnych. Analiza aktualnych wydarzeń politycznych oraz głównych tematów debat sejmowych i publicznych pozwala zidentyfikować ewentualne zagrożenia dla równości płciowej w samorządach. Statystyki ukazują postęp udziału kobiet w samorządach, jednak wyzwania pozostają. Liczba pań zaangażowanych w samorządy wzrasta, ale ich reprezentacja na wyższych szczeblach władzy, takich jak rady miast, powiaty czy sejmiki wojewódzkie, nadal pozostawia wiele do życzenia. Po wyborach w 1990 roku udział kobiet w gminach wiejskich wynosił zaledwie 9%. Dzisiaj, po prawie 25 latach i tuż przed kolejnymi wyborami, 12% urzędów zostało objętych przez kobiety, które stanowiły 18% ogółu kandydatów na te stanowiska. Wciąż jednak tylko jedna kobieta jest marszałkiem województwa –lubuskiego.
Najbardziej uderzająca jest zmiana odnosząca się do samorządów gmin wiejskich. Po wyborach w 1990 roku kobiet było tam niewiele ponad 9%, a współcześnie ich udział przekracza już 30%. Co ciekawe, zatarły się różnice między największymi i mniejszymi miastami oraz gminami wiejskimi. Prawie 200 kobiet wygrało ostatnie wybory na stanowiska wójta w gminach wiejskich i jest tylko 18 gmin, w których nie ma żadnej radnej.
Specyficznym przypadkiem są rady dzielnic Warszawy, w których udział kobiet był zawsze najwyższy (adekwatnie rósł z 25% w 1990 r. do ponad 40% w 2018 r.) Jednak na szczeblach burmistrzów dzielnic nie jest już tak optymistycznie – na osiemnaście dzielnic stolicy, kobiety rządzą tylko trzema.
Sytuacja kobiet w samorządach ulega poprawie, ale nadal nie jest zadowalająca. Reakcja społeczeństwa na kandydatki pozwala prognozować na większe ich zwycięstwo w nadchodzących wyborach samorządowych. Wzrost aktywności społecznej, kontynuacja zmian kulturowych, działalność organizacji wspierających równość płci mogą być kluczowe dla osiągnięcia pełnej równowagi płciowej w strukturach samorządowych, mogą przyczynić się do zwiększenia udziału kobiet w polityce lokalnej, a co za tym idzie, do bardziej efektywnego i zrównoważonego zarządzania lokalnymi społecznościami i zwiększenia zaufania społeczeństwa do polityczek i działaczek.
Kobiety muszą często pokonywać dodatkowe bariery, takie jak uprzedzenia czy stereotypy dotyczące ich roli w społeczeństwie, aby zdobyć zaufanie społeczeństwa i osiągnąć stanowiska decyzyjne. Natomiast kiedy pełnią kluczowe funkcje na poziomie wykonawczym, kształtują politykę lokalną i skupiają uwagę na sprawach związanych z opieką zdrowotną, społeczną, edukacją i równością płci. Kreatywność, empatia oraz różnorodność perspektyw, jaką kobiety wprowadzają do procesu podejmowania decyzji, mają istotne znaczenie dla kompleksowego rozwoju społeczeństwa. Brak równowagi płciowej w samorządach nie tylko narusza zasady sprawiedliwości społecznej, ale również wpływa negatywnie na skuteczność i reprezentatywność tych struktur. Różnorodność płciowa przyczynia się do zrównoważonego i efektywnego zarządzania, eliminując ryzyko przesunięcia uwagi na kwestie istotne jedynie dla jednej grupy społecznej.
Urszula Barbara Krawczyk